เขียนขึ้นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระสยามเทวมหามกุฏวิทยามหาราช (รัชกาลที่ ๔) โดยภาพปริศนาธรรมทั้งหมดมีคำอธิบายเป็นตัวอักษรไทยจารไว้บนแผ่นหินอ่อนกำกับไว้ใต้ภาพ ใจความสำคัญคือต้องการสรรเสริญพระรัตนตรัย โดยการอุปมา-อุปไมยสื่อความหมายแทนพระพุทธเจ้า พระธรรม พระสงฆ์
ตัวอย่างภาพปริศนาธรรมแสดงภาพดอกบัวขนาดใหญ่ในสระโบกขรณีกำลังเบ่งบานเมื่อต้องแสงพระอาทิตย์
ความอุปมา
“พระพุทธเจ้า” เป็นดั่งดอกบัวใหญ่ที่เกิดขึ้นในโลก มีพระคุณอันประเสริฐไปในทิศทั้งปวง “พระธรรม” อุปมาดั่งกลิ่นหอมของดอกบัว
“พระสงฆ์อริยเจ้า” อุปมาดั่ง หมู่คนและแมงภู่ที่ได้ตามกลิ่นหอมของดอกบัวนั้น ซึ่งหมายถึงเมื่อได้สดับพระธรรมเทศนาจากพระพุทธองค์จึ่งได้บรรลุมรรคผลนั้นแล
หมายเหตุ ภาพปริศนาธรรมลักษณะใกล้เคียงกันนี้พบได้ที่วัดบวรนิเวศวิหารอีกพระอารามหนึ่ง
เรื่องและภาพโดย : อาจารย์ ดร.เชน เพชรรัตน์